Luật Phòng chống bạo lực gia đình chính thức có hiệu lực từ ngày 1-7-2007. Đây là cơ sở pháp lý để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các thành viên trong gia đình, nhất là người già, phụ nữ và trẻ em – đối tượng có khả năng bị bạo lực trong gia đình. Tuy nhiên, thực tế cho thấy sau hơn 2 năm thực hiện, luật vẫn chưa thể đi sâu vào cuộc sống.

1.001 lý do bạo hành

Hơn 6 giờ chiều một ngày cuối tháng 8-2009, chị Đinh Thị H. tìm đến địa chỉ tin cậy cộng đồng quận Tân Phú với tâm trạng hoảng loạn, mặt mũi bầm tím, nhiều chỗ trên người còn rướm máu.

Chị T. cho biết, hai vợ chồng đều là công nhân, đang ở trọ tại quận Bình Tân. Do cuối tháng chưa lĩnh lương, tiền hai vợ chồng dành dụm được mỗi tháng đều gửi về quê cho bà ngoại nuôi cháu, nên bữa cơm chiều hôm ấy chỉ có đậu phụ chiên và canh rau. Vừa dọn ra, anh bê cả mâm cơm hất ra hành lang rồi thẳng tay đánh chị, miệng không ngừng chửi rủa rằng, chị đưa tiền cho “trai” nên mới bắt anh phải ăn khổ sở như thế.

Vợ chồng chị Nguyễn Thị Thanh H. thì lại thường xuyên xung đột, tranh cãi vì cuộc sống khó khăn. Anh không có việc làm ổn định, thu nhập bấp bênh, lại thường xuyên nhậu nhẹt rồi về nhà gây chuyện với vợ con.

Đầu năm 2007, chị H. sinh con thứ 3 cũng là thời điểm mâu thuẫn vợ chồng trở nên căng thẳng. Những lần “thượng cẳng chân, hạ cẳng tay” của anh dành cho chị diễn ra thường xuyên hơn. Không thể tiếp tục chịu đựng, chị H. đã ôm con nhỏ hơn 3 tháng tuổi tìm đến chùa Bình An (quận Bình Tân) xin tạm lánh.

Còn chị Hoàng Thị M. (quận đã chịu cảnh bị chồng “giam lỏng” hơn 3 năm nay. Từ khi anh chị cưới nhau, chỉ vì anh có tính ghen tuông nên cấm vợ ra ngoài một mình, kể cả về nhà ngoại hay đi chợ, chị cũng phải đi cùng người quen về nhà anh mới không gây chuyện…

Theo thống kê của Ủy ban Dân số – Gia đình và Trẻ em Việt Nam, 97% nạn nhân trong các vụ bạo hành gia đình là phụ nữ. Nạn nhân là những người vợ, người mẹ trong gia đình phải chịu sự hành hạ cả về thể xác lẫn tinh thần bởi các nguyên nhân như ghen tuông, nát rượu, xung đột, mâu thuẫn gia đình… Nhiều phụ nữ đã chấp nhận sống cùng nạn bạo lực trong suốt thời gian dài, vì không thể tìm ra lối thoát cho bản thân.

Tuyên truyền chưa tới …

Đến nay, tại TPHCM đã thành lập 3 địa chỉ tin cậy cộng đồng (còn gọi là “nhà tạm lánh”) ở các quận Tân Phú, Bình Tân và quận 12 nhằm kịp thời hỗ trợ cho các nạn nhân bị bạo lực gia đình. Bên cạnh đó, hội phụ nữ, tổ hòa giải, cơ quan công an cấp cơ sở cũng có nhiều hình thức tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về bạo lực gia đình và can thiệp vào các vụ việc cụ thể.

Tuy nhiên, theo nhận xét của một số cán bộ Hội Phụ nữ, tình trạng bạo hành trong gia đình vẫn xảy ra ngày càng tăng, tính chất, mức độ ngày càng nguy hiểm, sự việc ngày càng phức tạp. Nguyên nhân chủ yếu là do việc phổ biến, tuyên truyền Luật Phòng chống bạo lực gia đình đến người dân chưa hiệu quả nên các quy định của luật chưa đi vào thực tế.
Theo một cán bộ Hội Phụ nữ phường 11 quận 8, hiệu quả của việc phòng chống bạo lực gia đình còn kém là do sự phối hợp chưa đồng bộ của các cơ quan chức năng, các hình thức xử lý chủ yếu mới chỉ dừng lại ở mức cảnh cáo, khuyên răn, giáo dục. Chỉ khi nào nạn nhân chứng minh được là thương tích 11% trở lên mới truy cứu. Song không phải lúc nào nạn nhân cũng được đi giám định, cơ sở y tế địa phương cũng không đủ khả năng làm điều này.

Nhiều trường hợp cơ quan chức năng phạt tiền người chồng đánh vợ, song người vợ phải đứng ra nộp tiền thay, vì ông chồng không có khả năng kiếm tiền. Do vậy, hầu hết phụ nữ đều nhẫn nhục chịu đựng, không muốn để người ngoài biết, các vụ được biết đến chỉ khi có hậu quả quá nghiêm trọng.
Nói về vấn đề này, chị Lê Thị Cẩm Nhung, cán bộ Hội Phụ nữ xã Bình Chánh huyện Bình Chánh, cho rằng: “Tuy sự can thiệp ở cấp độ cộng đồng đối với tình trạng bạo lực gia đình đã có tác động kịp thời nhưng vẫn còn nhỏ lẻ. Mặt khác, do vấn đề bạo lực gia đình chủ yếu vẫn được coi là vấn đề của phụ nữ nên việc can thiệp và công tác tuyên truyền chưa lôi cuốn được nam giới tham gia. Nhận thức không đầy đủ về bạo lực gia đình và bình đẳng giới cũng khiến cho việc tiếp cận với các đối tượng gây và bị bạo hành trong gia đình trở nên khó khăn hơn”.
Việc đưa Luật Phòng chống bạo lực gia đình đến với người dân, để mọi công dân đều hiểu biết và tự giác chấp hành sẽ góp phần rất quan trọng trong việc ngăn ngừa, hạn chế bạo lực trong gia đình. Để làm được điều này, rất cần sự chung tay, phối hợp đồng bộ của các cấp, ngành, cơ quan, đoàn thể…

SOURCE: BÁO SÀI GÒN GIẢI PHÓNG - THANH HỢP