Giữa tháng 2-2008, tòa án tỉnh Samara (trước năm 1991 tên là Quybisev) đã kết án nguyên thị trưởng TP Togliatti (trước năm 1964 tên là Stavropol) Nikolai Utkin bảy năm tù lao động cải tạo, nộp phạt 200.000 rúp (130 triệu đồng VN) và bị cấm tham gia các chức vụ lãnh đạo trong hai năm.

Bà Natalia Nemykh, nguyên giám đốc Sở Tài nguyên đất đai TP Togliatti, cùng bị tuyên án tám năm rưỡi tù giam, nộp phạt 200.000 rúp và bị cấm tham gia các chức vụ lãnh đạo trong hai năm.

Vụ án thị trưởng TP Togliatti là vụ án về đất đai rất nghiêm trọng. Trong suốt thời gian điều tra kéo dài hai năm bốn tháng, cơ quan điều tra của TP Togliatti và trung ương đã lấy cung hàng trăm nhân chứng. Trong số đó có các chủ sử dụng đất và cán bộ của nhiều cơ quan nhà nước cũng như các tổ chức doanh nghiệp.

Hồ sơ vụ án dày tới 97 tập. Các luật sư bào chữa phải mất nhiều tháng nghiên cứu hồ sơ. Mãi tới cuối năm 2007, cơ quan điều tra mới hoàn thành công việc và gửi toàn bộ hồ sơ vụ án sang tòa án.

Nikolai Utkin giữ chức thị trưởng TP Togliatti từ năm 1992-2003. Theo kết quả điều tra, Nikolai Utkin đã ký sai quy định hơn 100 hợp đồng mua bán và cho thuê 85,5 ha đất của các trang trại nông nghiệp, gây thiệt hại 127 triệu rúp.

Chẳng hạn vào năm 2001, lợi dụng chính sách cho phép chuyển bất động sản trong thành phố thành sở hữu của tòa thị chính TP Togliatti, thị trưởng Nikolai Utkin đã cưỡng ép tổng giám đốc của hai doanh nghiệp phải chuyển một tòa nhà bốn tầng trên mặt phố cho tòa thị chính sở hữu. Sau đó, y xoay xở giấy tờ hợp thức hóa tòa nhà ấy cho cá nhân mình.

Tháng 4-2007, thị trưởng và giám đốc Sở Tài nguyên đất đai đã thỏa thuận với nhau đòi tổng giám đốc trên phải chi tiền lót tay mới được quyền thuê và xây dựng trên khu đất vàng rộng hơn 1,5 triệu m2 vốn là công viên ven sông thành phố.

Đã có nhiều dự án khai thác khu đất vàng này thành địa điểm du lịch. Các dự án đã được trưng bày tại cuộc triển lãm kiến trúc ở thủ đô Moscow và trong chương trình Ngày Togliatti tại Paris (Pháp). Nhiều nhà đầu tư nước ngoài cũng đã đề nghị được tham gia đấu thầu. Tuy nhiên, tất cả đều bị từ chối.

Sáng ngày 1-5-2007, khi đại diện của hai bên giao nhận tiền hối lộ thì bị bắt quả tang.

Trong phiên tòa xét xử, bị cáo Nikolai Utkin luôn ngoan cố phủ nhận mọi lời buộc tội và cho đây là vụ án chính trị. Bị cáo Natalia Nemykh nói trước tòa không hề có chuyện hối lộ mà khoản tiền của doanh nghiệp đưa chỉ là thủ tục tài chính trước khi tiến hành đấu thầu.

Vụ án thị trưởng TP Togliatti “ăn” đất cũng là một vụ án phức tạp. Các bị cáo đều là cán bộ có kinh nghiệm nên hết sức gian ngoan, giảo hoạt, tìm mọi cách lách luật hòng che đậy tội lỗi.

Đôi lúc viện kiểm sát hầu như không có đủ cơ sở để đẩy nhanh tiến độ phá án. Thậm chí lúc đầu viện kiểm sát còn nhận định đây chỉ là một vụ tranh chấp dân sự chứ không phải án hình sự.

Ba lần Tòa án tối cao Liên bang Nga đã phải can thiệp: Lần thứ nhất bác đơn kháng cáo, tuyên bố giữ nguyên quyết định của tòa án tỉnh Samara; lần thứ hai lại chấp nhận đơn kháng cáo, coi việc kết tội thị trưởng Nikolai Utkin lạm dụng chức quyền là chưa hợp pháp; lần thứ ba tiếp tục họp xét và bác đơn kháng cáo.

 

- Ngày 14-6-2005: Một tờ báo địa phương ở tỉnh Samara đăng bài viết về vụ thị trưởng “ăn” đất. - Tháng 11-2006: Viện kiểm sát tỉnh Samara bắt đầu vào cuộc. - Tháng 2-2007: Thị trưởng Nikolai Utkin chính thức bị truy tố. Cũng trong tháng 6-2007, Nikolai Utkin bị khởi tố thêm tội thứ hai là lạm dụng chức, quyền chuyển đất công thành đất tư. Sau đó, hai vụ án được gộp lại thành một vụ án chung gọi là vụ án đất đai. - Ngày 25-12-2007: Tòa bắt đầu mở phiên xét xử.