Năm 1975, bà Phạm Thị Diệp được mẹ giao quyền sử dụng gần 1.300 m2 đất tại xã Quy Đức, huyện Bình Chánh. Sau đó, bà có kê khai đăng ký quyền sử dụng đất theo Chỉ thị 299 của Thủ tướng Chính phủ. Năm 1989, bà giao đất cho ông T. canh tác. Bấy giờ, chẳng cần hỏi ý bà Diệp, ông T. đã đăng ký quyền sử dụng đất theo Chỉ thị 02 của UBND TP.HCM và đã được UBND huyện Bình Chánh cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo mẫu lúc bấy giờ (còn gọi là “giấy xanh”). Cho rằng huyện cấp giấy chứng nhận sai đối tượng, bà Diệp đã khiếu nại.

UBND huyện thua kiện

Giữa năm 2000, UBND huyện Bình Chánh đã ra quyết định bác đơn tranh chấp đất của bà Diệp. Theo huyện này, bà Diệp đã giao đất cho ông T. canh tác và ông này đã được cấp giấy chứng nhận. Không đồng ý, bà Diệp đã làm thủ tục kiện UBND huyện ra tòa.

Tháng 3-2001, TAND huyện Bình Chánh đã xử cho UBND huyện thua kiện. Theo hội đồng xét xử sơ thẩm, bà Diệp chỉ tạm giao đất cho ông T. bằng hợp đồng miệng. Ông này canh tác và đong cho bà hai giạ gạo mỗi năm. Bà Diệp có kê khai đăng ký quyền sử dụng đất theo Chỉ thị 299 và hàng năm bà vẫn thực hiện đầy đủ nghĩa vụ nộp thuế sử dụng đất.

Năm 1999, UBND xã Quy Đức đã có tờ trình gửi UBND huyện thừa nhận thiếu sót khi để cho ông T. kê khai đăng ký diện tích đất nói trên. Đồng thời, UBND xã Quy Đức cũng đề nghị UBND huyện thu hồi giấy chứng nhận đã cấp sai đối tượng.

Vì lẽ đó, TAND huyện Bình Chánh đã buộc UBND huyện hủy bỏ quyết định giải quyết tranh chấp nêu trên, thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho ông T. để điều chỉnh lại cho đúng thực tế.

Sau khi thua kiện, UBND huyện Bình Chánh đã giải quyết lại tranh chấp đất giữa bà Diệp và ông T. nhưng không thu hồi giấy chứng nhận đã cấp cho ông T. Cơ quan này ban hành cả thảy năm quyết định khác nhau khiến mọi việc cứ rối như canh hẹ.

Ban đầu, UBND huyện ban hành quyết định công nhận cho bà Diệp quyền sử dụng phần đất trên. Do ông T. khiếu nại nên vào cuối năm 2003, các cơ quan chức năng (như Sở Tài nguyên và Môi trường, Thanh tra thành phố...) đã thống nhất chuyển vụ việc về UBND huyện Bình Chánh giải quyết lại từ đầu.

Lần này, UBND huyện mới ban hành quyết định thu hồi và điều chỉnh giấy chứng nhận đã cấp cho ông T. với lý do “cấp sai đối tượng sử dụng đất”. Tháng 4-2007, UBND huyện lại ban hành quyết định hủy bỏ hết tất cả các quyết định đã ban hành từ trước đến nay, chỉ chừa lại quyết định giải quyết đầu tiên ban hành năm 2000.

Ai phải giải quyết?

Tháng 7-2007, bà Diệp nộp đơn kiện “tranh chấp quyền sử dụng đất” ra TAND huyện Bình Chánh. Theo hướng dẫn, bà Diệp quay về UBND xã Quy Đức lập thủ tục hòa giải. Sau khi hòa giải không thành, bà Diệp liên hệ tòa án nhưng bị trả lại đơn kiện.

Theo tòa này, bản án năm 2001 đã có hiệu lực pháp luật. Dù UBND huyện đã ban hành nhiều quyết định giải quyết khác nhau nhưng cuối cùng thì các quyết định này đã bị hủy bỏ và chỉ còn lại quyết định giải quyết đầu tiên. Điều này đồng nghĩa với việc bản án năm 2001 vẫn chưa được thực hiện. Tòa này hướng dẫn bà Diệp liên hệ UBND huyện để yêu cầu cơ quan này thực hiện bản án.

Tuy nhiên, viện lẽ “không thể tiếp tục thực hiện bản án nói trên”, UBND huyện lại chỉ bà Diệp qua tòa. Bởi lẽ bà Diệp đã đăng ký đất đai theo Chỉ thị 299, còn ông T. lại đăng ký đất đai theo Chỉ thị 02. Theo Luật Đất đai năm 2003, tranh chấp về quyền sử dụng đất (và tài sản gắn liền với đất) trong trường hợp này thuộc thẩm quyền giải quyết của tòa án.

Tuy nhiên, cho đến thời điểm này, TAND huyện Bình Chánh vẫn chưa thụ lý đơn tranh chấp đất của bà Diệp, khiến vụ việc bị kéo rê một cách không cần thiết.

 

Luật sư Nguyễn Đình Hùng, Đoàn luật sư TP.HCM: Tòa phải thụ lý đơn kiện Đương sự đã kê khai đăng ký đất đai theo Chỉ thị 299/TTg và Chỉ thị 02/CT-UB, nghĩa là họ đã có tên trong sổ địa chính. Theo khoản 1 Điều 136 Luật Đất đai 2003, nếu kết quả hòa giải tại UBND cấp xã không thành thì với việc có tên trong sổ địa chính nêu trên, các đương sự có quyền khởi kiện ra TAND cấp huyện để được xem xét, giải quyết.